Untitled digital paintings

Technische vernieuwingen laten zich niet tegenhouden; niet in de wereld en niet in de kunst. Zo moeten momenteel het gebruik van de computer en een daaraan gekoppelde printer tot de belangrijkste innovaties op het gebied van de grafische kunst worden gerekend. Ze bieden de hedendaagse kunstenaar niet alleen ongekende creatieve mogelijkheden, maar hebben - binnen de kunst essentiële - begrippen als reproductie en reproduceerbaarheid van een nieuwe, ruimere inhoud en betekenis voorzien. Door de computer is de grafiek hedendaags gebleven.

Johan van Aken ontdekte deze nieuwe wereld, nadat hij z’n (nog) analoge videocamera op het landschap had gericht en zijn videomateriaal digitaal ging opslaan en bewerken. Door gebruik te maken van het medium video was het mogelijk de klassieke definitie van schilderkunst als samenspel van licht, ruimte en kleur met de dimensie tijd uit te breiden. En door gebruik te maken van de digitale bewerking was het voor hem mogelijk weer terug te keren als klassieke, constructivistische schilder, die de schilderkunstige ruimte en de tijd naar zijn hand zet en die in de seriële traditie van Richard Paul Lohse naar absolute gelijkwaardigheid van vorm en kleur streeft.

In de videowerken en de bewerkte filmstills, die ‘Untitled digital paintings’ genoemd zijn, is de overgeleverde, solide vorm van de werkelijkheid definitief uiteengevallen in vluchtige schakeringen van licht en kleur. De gemedialiseerde natuur van Johan van Aken lijkt romantisch en door z’n sferische en lyrische stemming impressionistisch van aard. Maar zij is slechts één stadium verwijderd van een voorstellingsloze ruimte, waar het verglijden van tijd trager en trager wordt en uiteindelijk helemaal stopt. In zijn digitale ‘schilderijen’ vindt Johan van Aken niet alleen een werkelijkheid, die sinds mensenheugenis onveranderd is: de zee, het weer. Hij vindt er na dertig jaar van conventioneel schilderen ook de stille, meditatieve sfeer, de rust en het evenwicht, waarna hij z’n hele leven heeft gezocht.

 

Rudy Hodel

Conservator moderne grafiek Fries Museum